20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowana im. Hetmana Polnego Litewskiego Wincentego Gosiewskiego (20 BBZ)

Przekształcenia

75 pułk piechoty → 75 pułk zmechanizowany → 75 Ośrodek Materiałowo-Techniczny → 20 Brygada Zmechanizowana

75 pułk piechoty (75 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Pułk został sformowany wiosną i latem 1951 roku, w garnizonie Bartoszyce, w składzie 21 Dywizji Piechoty.

Latem 1957 roku 75 Pułk Piechoty został przeformowany w 75 Pułk Zmechanizowany i podporządkowany dowódcy 15 Dywizji Zmechanizowanej im. Gwardii Ludowej.

30 września 1967 roku pułk przyjął dziedzictwo tradycji 1 Brygady Piechoty Zmotoryzowanej. Jednocześnie dzień 22 kwietnia ustanowiony został świętem pułku.

75 Pułk Zmechanizowany był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „PM-83” formował 85 Pułk Zmechanizowany należący do 26 Rezerwowej Dywizji Zmechanizowanej.

Od października 1977 roku na bazie batalionu zmechanizowanego utworzona została Szkoła Podoficerska i Młodszych Specjalistów szkoląca załogi BWP-1 dla potrzeb innych jednostek. Funkcjonowała do 1988 roku, a następnie została przeniesiona do 49 pz w Wałczu.

W terminie do 31 października 1989 roku jednostka została przeformowana w 75 Ośrodek Materiałowo-Techniczny (JW 2188),

Formowanie i zmiany organizacyjne

20 Brygada Zmechanizowana (20BZ) została sformowana w 1994 r. w oparciu o 75 Ośrodek Materiałowo-Techniczny (OMT) jako jednostka 15 Dywizji Zmechanizowanej. Rok później z dniem 15 lipca 1995 decyzją MON brygadzie nadano nazwę wyróżniającą „Bartoszycka”, ustanowiono patrona brygady im. Hetmana Wincentego Gosiewskiego,

Hetman Wincenty Gosiewski/Gosiewski herbu Ślepowron

ustalono święto brygady na dzień 3 września oraz polecono przyjąć dziedzictwo tradycji.

• 2 Dywizji Litewsko- Białoruskiej 1918-1920
• 20 Dywizji Piechoty w składzie:
• 79 Białostockiego, a następnie Słonimskiego Pułku Strzelców im. Lwa Sapiehy 1918-1944
• 80 Nowogródzkiego Pułku Strzelców 1919-1944
• 78 Słuckiego Pułku Strzelców 1920-1944
• 20 Pułku Artylerii Lekkiej 1920-1939

Sztandar brygady

Płatem sztandaru jest biała tkanina o kwadratowym kształcie, na której znajduje się wykonany z czerwonej tkaniny krzyż maltański. Pośrodku krzyża, w czerwonym kręgu, znajdują się dwie gałązki wawrzynu, ułożone w kształcie otwartego w górnej części wieńca, a w jego środku umieszczony jest wizerunek orła białego. Pomiędzy ramionami krzyża, w rogach płata, są umieszczone wieńce wawrzynu, a w nich oznaczająca brygadą cyfra 20. Na rewersie płata sztandaru umieszczony jest w trzech wierszach napis BÓG – HONOR – OJCZYZNA – dewiza żołnierza polskiego. Pomiędzy ramionami krzyża w rogach płata są umieszczone wieńce wawrzynu wraz z herbami: Bartoszyc, Mławy, Hetmana Wincentego Gosiewskiego oraz odznaką pamiątkową 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły.

Oznaka rozpoznawcza; odznaka pamiątkowa  20BBZ; proporczyk na beret.

Odtworzenie brygady wiązało się z realizacją planu utworzenia tzw. "ściany wschodniej" w celu zabezpieczenia terytorium Polski przed ewentualnym atakiem ze wschodu. Wcześniej we wschodniej części Polski znajdowały się tylko jednostki głęboko skadrowane oraz bazy materiałowo techniczne (w tym 75 OMT).

Po rozwiązaniu 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły z dniem 18 lipca 2001 r. brygadę podporządkowano dowódcy 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Kazimierza Jagiellończyka.

Oznaki rozpoznawcze na mundur pododdziałów 20 BZ (od lewej: dywizjon artylerii samobieżnej, dywizjon przeciwlotniczy, batalion dowodzenia, 2 batalion zmechanizowany)

Oznaki rozpoznawcze na mundur pododdziałów 20 BZ (od lewej: kompania rozpoznawcza, kompania saperów, bateria przeciwpancerna)

DECYZJA Nr 495/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 3 listopada 2008 r. 1. Batalion zmechanizowany 20. Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej przejmuje i z honorem kultywuje dziedzictwo tradycji 16. Pomorsko-Warmińskiej Brygady Zmechanizowanej im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Koniecpolskiego.

20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowana stacjonuje w Garnizonie Bartoszyce. Od 2010 roku część pododdziałów 20 BBZ stacjonuje również w Garnizonie Morąg.

Żołnierze brygady uczestniczą także w misjach zagranicznych. Do najtragiczniejszego dnia w historii misji zagranicznych Wojska Polskiego doszło 21 grudnia 2011 roku mina pułapka zabiła w Afganistanie załogę wozu M-ATV. mł. chor. Piotr Ciesielski, sierż. Łukasz Krawiec, st. sierż. Marcin Szczurowski, sierż. Marek Tomala oraz sierż. Krystian Banach byli żołnierzami 20 Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej. Ochraniali specjalistów pomagających lokalnej ludności.

Od 2015 roku 21 grudnia stał się Dniem Pamięci o Poległych i Zmarłych w Misjach i Operacjach Wojskowych poza Granicami Państwa.

POCZET DOWÓDCÓW

 - płk dypl. Wiesław Zabielski (1994 - 1998)

 - płk dypl. Andrzej Cygan (1999 - 2002)

 - gen. bryg. Ryszard Jabłoński (2002 - 2005)

 - gen. bryg. Grzegorz Buszka (2005 - 11.X.2007)

 - cz. p.o. płk Sławomir Rudkowski (11.X.2007 – 2008.VIII)

 - gen. bryg. Leszek Surawski (VIII.2008 - 11.VI.2010)

 - cz. p.o. płk dypl. Dariusz Górniak (11.VI.2010 - ?)

 - cz. p.o. ppłk Zbigniew Prusaczyk (? - 1.IX.2010)

 - gen. bryg. Andrzej Danielewski (1.IX.2010 - 11.III.2011)

 - gen. bryg. Jarosław Mika (11.III.2011 - 3.VI.2013)

 - płk dypl. Piotr Żurawski (3.VI.2013 - 13.V.2015)

 - cz. p.o. płk Wojciech Dobrzyń (13.V.2015 - 12.X.2015)

 - płk dypl. Janusz Wiatr (12.X.2015 - 4.I.2018)

 - cz. p.o. płk Wojciech Dobrzyń (4.I.2018 - 9.IV.2018)

 - gen. bryg. Jacek Ostrowski (9.IV.2018 - 20.III.2020)

 - gen. bryg. Piotr Kriese (20.III.2020 - 5.VIII.2022)

 - płk Tomasz Biedziak (5.VIII.2022 - obecnie)