Zaczyna się  XXI wiek. Współczesny UNISŁAW, koordynaty początkowe wskazują okolicę Zespołu Szkół. Idziemy przez dziedziniec za szkołę, kierując się w stronę boiska Orlik. Po lewej stronie znajduje się nowy budynek obserwatorium astronomicznego. Tam w narożniku ogrodzenia ukryta jest skrzynka KU GWIAZDOM, wewnątrz której jest podpowiedź do 1. części hasła. Niestety może być problem ze zwiedzeniem, gdyż obiekt bywa zamknięty w wolne dni i w godzinach popołudniowych. Dalej idziemy przez parking przy Hali Sportowej i ulicą w stronę współczesnego centrum Unisławia. Jest tu siedziba Urzędu Gminy, Ośrodek Zdrowia, poczta, posterunek policji. Przebudowano układ komunikacyjny - ze szkodą dla istniejącej tu dawniej roślinności. Tu już teraźniejszość miesza się z przeszłością...

Wkraczamy w XIX wiek. Za budynkiem dawnego pruskiego urzędu dominialnego (dziś Gminny Ośrodek Kultury) wchodzimy do zabytkowego parku i kierujemy się na południe. Idąc przez park pamiętajmy o 1. części hasła. Wychodzimy w rejonie budynków dworca kolejowego Unisław Pomorski, na szlaku kolejowym z Bydgoszczy do Chełmży przez Unisław, który wybudowano w latach 1891-93. Za zabytkową kolejową wieżą ciśnień ukryta jest skrzynka  WIEŻA CIŚNIEŃ z podpowiedzią do 2. części hasła. Następnie idziemy dalej wzdłuż torów, aż do przejazdu kolejowego, po drodze rozwiązujemy 2. część hasła. Wtedy zawracamy i udajemy się ul. Chełmińską, kierując się w stronę widocznej z oddali wieży kościoła.

Doszliśmy w XVII wiek. To historyczne centrum miejscowości UNISLAVIA. Po prawej stronie znajduje się stara (niestety mocno zeszpecona przybudówkami) zabudowa mieszkalna i budynek dawnej gospody. Z lewej, przy kościele, jeszcze stoi nie użytkowana już plebania, a za nim rozciąga się cmentarz - zachowały się groby z przeł. XVIII i XIX w. Podpowiedź do 3. części hasła zawiera kolejny kesz KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA, umieszczony za grobem księżnej. Rozwiązanie jest na miejscu. UWAGA! Zachowaj szacunek - pamiętaj, to jest cmentarz.

Od kesza można iść dalej, schodząc schodkami w dół do bramy cmentarza, lub po prawej stronie od frontu kościoła schodzimy w dół historycznym traktem wiodącym w stronę Wisły, który za cmentarzem rozwidla się. Droga w prawo prowadzi na Górę Zamkową. Teren jest prywatny, trzeba poprosić o zgodę na zwiedzanie. Ale by zdobyć ten etap nie jest wymagane wejście na górę!

Jesteśmy w  XIV wieku. Będąc na szczycie mamy przed sobą fosę dawnego zamku oraz zasypane ziemią i porośnięte trawą resztki fundamentów zamku krzyżackiego WENZLAU, który niedawno był miejscem „odkryć” archeologów: http://projektumk.wixsite.com/castra-terrae/single-post/2017/07/01/Unis%C5%82aw---wst%C4%99pne-wyniki-bada%C5%84-zamku Gdy już nasycimy się rozpościerającymi się stąd wspaniałymi widokami na pradolinę Wisły (tzw. Basen Unisławski) musimy powrócić, aby odnaleźć podpowiedź do 4., ostatniej już części hasła. W tym celu schodzimy drogą w dół, aż do podnóża Góry Zamkowej. Stąd mamy imponujący widok na strome zbocza. Tuż obok ogrodzenia ukryta jest czwarta skrzynka GÓRA ZAMKOWA. Szukaj tam gdzie beton spotyka się z drewnem i mchem.

Aby dotrzeć do finału, który znajduje się na wzgórzu zwanym przez miejscowych Grodziskiem, mamy dwie możliwości:

1. wariant - nudny: zawrócić i wracać pod górę znaną już drogą, mijając z lewej Górę Zamkową, za budynkami skierować się w lewo na sąsiednie wzgórze.

2. wariant – dłuższy: pójść drogą u podnóża gór, zwanych Unisławskimi, aż do rozwidlenia, gdzie wybierzemy drogę wiodącą w prawo w tył, a potem, też w prawo, zejdziemy z niej na ścieżkę, by po przejściu przez rów wejść na zbocze wzgórza Grodzisko. Stąd też są wspaniałe widoki. Będąc już na szczycie pamiętajmy o 4. części hasła.

Dotarliśmy do XI wieku. Wchodzimy, obok tablicy z opisem, za wał obronny. Jest to wczesnośredniowieczne grodzisko, prawdopodobnie pruskie lub słowiańskie, o nieznanej nazwie. We wnętrzu majdanu szukamy najgrubszego drzewa – tam ukryty jest finałowy kesz z logbookiem. UWAGA! Zachowaj szacunek - na grodzisku jest XIX-wieczny cmentarz ewangelicki.