for English please scroll down
Noc paskiewiczowska - zemsta za powstanie listopadowe
Portret Iwana Paskiewicza, J. Kaniewski, 1849
Po upadłym w 1831 roku powstaniu listopadowym, decyzją cara Mikołaja I tytuł księcia warszawskiego oraz namiestnika Królestwa Polskiego otrzymał rosyjski generał Iwan Paskiewicz, w nagrodę za udaną kampanię pacyfikacyjną na tym właśnie powstaniu. Został również wodzem naczelnym stacjonujących w Królestwie wojsk rosyjskich, w liczbie 100 tysięcy. Dla narodu polskiego nadeszły mroczne czasy: od tego czasu stosowano działania odwetowe mające na celu całkowite zdławienie aspiracji niepodległościowych Polaków i podporządkowanie Królestwa Polskiego Rosji. Okres od 1831 do 1857 roku nazywany jest nocą paskiewiczowską.
22 listopada Paskiewicz z rozkazu Mikołaja I wydał postanowienie unieważniające „na zawsze” wszystkie uchwały, między innymi liberalną Konstytucję Królestwa Polskiego z 1815 roku, oraz rozporządzenia Rządu Rewolucyjnego, zastępując je Statutem Organicznym. Kilkadziesiąt tysięcy polskich żołnierzy wcielono do wojska rosyjskiego i zesłano w głąb Rosji. Do tego, chcąc na przyszłość zabezpieczyć się przed buntem Warszawy i utrzymać ją w posłuszeństwie, Mikołaj I postanowił zbudować w stolicy cytadelę, która w każdej chwili mogła zrównać miasto z ziemią. W tym celu wyburzono północny kraniec miasta na terenie Żoliborza, dzielnicę pałaców i willi patrycjatu Warszawy. Królestwo Polskie de facto włączono do reszty Cesarstwa, wprowadziwszy rosyjski język jako urzędowy, walutę rosyjską, rząd i organy sądownicze oraz system administracyjny.
Paskiewicz kontra Mickiewicz
Pomnik Paskiewicza na pocztówce z początku XX wieku, źródło: Arkadiusz Żołnierczyk ARKTOUR
Paskiewicz zmarł w 1856 roku, a w uznaniu wiernej służby Imperium czternaście lat później postawiono mu pomnik - przed miejscem, w którym rezydował, czyli Pałacem Namiestnikowskim (dziś jest to Pałac Prezydencki). Pomnik wraz z cokołem miał 15 metrów wysokości.
Następnych 28 lat później nadeszła setna rocznica urodzin osoby nieporównywalnie ważniejszej i bardziej zasługującej na pomnik w centrum Warszawy - naszego wieszcza narodowego Adama Mickiewicza. W lutym 1897 na łamach czasopisma Głos pojawił się pomysł wzniesienia monumentu największemu polskiemu poecie, który gorąco poparły inne czasopisma. Duszą przedsięwzięcia był Henryk Sienkiewicz, dzięki któremu głównie w maju otrzymano zezwolenie na budowę, pod jednym warunkiem: że figura Mickiewicza nie będzie wyższa niż Paskiewicza. Zalecenie to spełniono, ale...
Pomnik Mickiewicza, rok 1904, fot. Lech Królikowski/East News
Figura Mickiewicza, wyrzeźbiona przez Cypriana Godebskiego, mierzy 4,2m wysokości - w istocie mniej niż Paskiewicza. Jednak, całkowita wysokość pomnika namiestnika wynosiła 15 metrów, natomiast poety - ponad 16! Polski wieszcz narodowy mógłby zobaczyć z góry czubek głowy namiestnika (gdyby oczywiście stał dostatecznie blisko 😉). O wysokości cokołu przecież nie wspominano.
Pomnik w całej okazałości, 2012, fot. blog Warszawa Moim Oczkiem
Pomnik Paskiewicza usunięto w 1917 roku za zgodą okupacyjnych władz niemieckich, natomiast pomnik Mickiewicza stoi do dziś i ma się dobrze.
Skrytka:
Skrytka o rozmiarze small ukryta jest na skwerze przy pomniku, jednak nie trzeba (i nie należy) na ten skwer wchodzić. Polecam podejmowanie "na fotografa" 😊 Zachowaj ostrożność, dalej jesteś widoczny z dwóch stron świata.
Paskevich Night - revenge for November Uprising
Ivan Paskevich - above, Adam Mickiewicz - below (source: epigramat.pl)
After the failure of November Uprising in 1831, Tzar Nikolai I nominated general Ivan Paskevich to the position of governor of Kingdom of Poland. Paskevich was the commander of Russian forces against the insurgents. The reign of Paskevich (1831-1857) was a tough period for Polish people: him and Tzar victimised Polish citizens, in order to root out any further independence aspirations. This time in Polish history is referred to as the Paskevich Night.
On November 22, Paskevich, by order of Nikolai, outlawed all of resolutions of Polish revolutionary government and liberal Constitution of Kingdom of Poland. Instead of them, he enacted Organic Statute, which replaced the personal union between the Kingdom of Poland and the Russian Empire with the "eternal incorporation" of Poland into Russia. The Parliament (Polish: Sejm) of the Kingdom was abolished, and its army merged with the Russian Army. Remaining resemblances of autonomy left without change by the Statute included the Council of State, the Administrative Council, and the Bank of Poland. Out of five governmental commissions, two (military and religious/educational) were dissolved (leaving only treasury, justice and internal affairs).
Paskevich vs. Mickiewicz
Mickiewicz monument in 1900 (source: US Library of Congress)
Paskevich died in 1856, and in recognition of his loyal service in favour of Empire he was put on a pedestal - the monument stood in front of Namiestnikowski Palace, where he officiated (today it's Presidential Palace). The monument was 15 meters tall.
28 years later Polish people celebrated 100th birth anniversary of the greatest Polish poet and bard, Adam Mickiewicz - obviously, more well-deserved person than Paskevich. Russian government accepted the idea of putting up the memorial of Mickiewicz, on one condition - the figure of poet should not be higher than Paskevich's. The figure met this condition, but...
The bronze statue, sculpted by Cyprian Godebski, was 4.2m tall - shorter than Paskevich. However, the total height of Mickiewicz monument was over 16m - the figure of Mickiewicz would see the top of the head of Paskevich! The condition concerned only figures - nobody said a word about the height of the pedestals!
Prince Józef Poniatowski monument - standing where Paskevich have stood (source: warszawa.wikia.com)
The cache:
The cache (size: small) is behind the bars of the square, but there's no need (and it's not allowed) to enter through it. While getting to the cache, pretend you're taking pictures of the monument 😊 Be careful, you may still be observed.