Fort Ia (Boyen, Krzysztofa Arciszewskiego) (oryg. Zwischenwerk Ia) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Starołęce przy ulicy Warownej.
Historia
Zdobycie fortów prawobrzeżnego Poznania, 1 do 16 lutego 1945.
Zbudowany został w latach 1887–1890, w drugim etapie budowy twierdzy fortowej. W 1902, po zniesieniu pierścienia twierdzy poligonalnej, fort otrzymał nazwę Boyen (nazwę tę nosił wcześniej kawalier I Boyen), na cześć generała Hermanna von Boyena. W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort Ia otrzymał imię Krzysztofa Arciszewskiego.
W 1945, podczas bitwy o Poznań, 1083 pułk piechoty próbował zdobyć fort nacierając z południa od strony rozwidlenia linii kolejowej. Fort został zdobyty 3 lutego 1945, kilkanaście godzin po zdobyciu Fortu I.
Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005).
Lokalizacja i konstrukcja
Dojazd zapewniała droga forteczna (ul. Warowna) i droga rokadowa (ul. Forteczna).
Fort zbudowany jest na planie trapezu. Na wale 5 trawersów. Komunikację z kaponierami zapewniały korytarze w przeciwskarpie. Ściany zewnętrzne fortu są oblicowane jasnymi i ciemnymi cegłami przez co obiekt ma, niespotykany w innych obiektach Twierdzy Poznań, wygląd. Z powodu przerwania kanału odwadniającego fosy częściowo zalane są wodą.
Do grudnia 2002 roku był zachowany dom wałmistrza za zapolu fortu, jednakże z uwagi na bardzo zły stan techniczny podjęto decyzję o rozbiórce.
Przebudowy
W latach 1913-1914 dokonano nielicznych modernizacji polegających na przemurowaniu niektórych okien i wejść oraz wstawieniu w ich miejsce nowych drzwi. Na przeciwskarpie oraz przy wjeździe do fortu zbudowano po dwa małe betonowe schrony.
Podczas II wojny światowej obiekt był wykorzystywany jako magazyn.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fort_Ia_w_Poznaniu